7326 sayılı Vergi Affı Kanunundan Yararlanılarak Gelir ve Kurumlar Vergisi Matrah Artırımı
7326 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun (Bundan böyle “Borç/Vergi Af Kanunu” veya “Kanun” olarak anılacaktır) 09.06.2021 tarih ve 31506 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Öte yandan konu ile ilgili olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 7326 sayılı Kanun Genel Tebliği (Seri No:1)” de 14.06.2021 tarih ve 31511 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.
Kanunun geçerlik tarihi yukarıda belirtilen yayım tarihidir.Aşağıda, kapsam bölümünde hususlarla sınırlı olarak, açıklamalar yapılacaktır.
1- KAPSAM
Bültenin konusu Borç/Vergi Affı Kanuna uygun olarak yapılacak gelir ve kurumlar vergisi matrahı artırımıdır.
2- GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ MATRAH ARTIRIMI
Mükellefler gelir ve kurumlar vergisi matrahlarını belli oranda artırarak ve arttırılan bu matrahlar üzerinden belli oranda gelir/kurumlar vergisi ödedikleri takdirde, sözkonusu vergi dönemleri gelir/kurumlar vergi incelemesine tabi olmayacaktır. Mükellefler diledikleri bir veya birden fazla dönemler için artırımda bulunabilirler. Matrah artırımı ve uygulaması aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.
| TABLO 1: GELİR VEYA KURUMLAR VERGİSİ MATRAH ARTIRIMI (DAHA ÖNCE BEYAN EDİLEN MATRAH VARSA) |
| DÖNEMLER | MATRAH ARTIRIM ORANI | ARTIRILAN MATRAHA UYGULANACAK GELİR VEYA KURUMLAR VERGİSİ ORANI |
| | NORMAL VERGİ ORANI | DÜŞÜK VERGİ ORANI* |
| - 2016 YILI İÇİN | %35 | %20 | %15 |
| - 2017 YILI İÇİN | %30 | %20 | %15 |
| - 2018 YILI İÇİN | %25 | %20 | %15 |
| - 2019 YILI İÇİN | %20 | %20 | %15 |
| - 2020 YILI İÇİN | %15 | %20 | %15 |
*Düşük vergi oranı, ilgili döneme ilişkin yıllık gelir ve kurumlar vergisini süresinde vermiş, tahakkuk eden bu vergileri süresinde ödemiş ve bu vergiler için ayrıca Af Yasasından yararlanmamış olan mükelleflere tanınmaktadır. 10 liraya kadar (bu tutar dahil) yapılan eksik ödemeler dikkate alınmaz.
Ancak, mükelleflerin, artırımda bulunmak istedikleri yıl ile ilgili olarak vermiş oldukları gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinde (ihtirazi kayıtla verilenler dahil) zarar beyan edilmiş olması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması ya da hiç beyanname verilmemiş olması (kayıtdışı kalmış olması dahil) halinde aşağıdaki tutarlar asgari matrah kabul edilerek bu kabul edilen matrahlar üzerinden yukarıda belirtilen oranda gelir veya kurumlar vergisi ödemeyi kabul ederlerse bu hükümden yararlanabilirler.
| TABLO 2: ASGARİ MATRAH (DAHA ÖNCE BEYAN EDİLEN MATRAH YOKSA) |
| DÖNEMLER | KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ İÇİN ASGARI KV MATRAHI (TL) | GELİR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ İÇİN ASGARİ GV MATRAHI (TL) |
| | | Bilanço Esasına Göre Defter Tutanlar ve Serbest Meslek Erbabı | İşletme Hesabına Göre Defter Tutanlar | Geliri Sadece Basit Usulde Tespit Edilen Ticari Kazançtan Oluşan Mükellefler (Bilanço defter tutanlar için belirlenen tutarın 1/10’u) | Geliri Sadece Gayrimenkul Sermaye İradından Oluşan Mükellefler (Bilanço defter tutanlar için belirlenen tutarın 1/5’i) |
| - 2016 YILI İÇİN | 94.000 | 47.000 | 31.900 | 4.700 | 9.400 |
| - 2017 YILI İÇİN | 99.600 | 49.800 | 33.200 | 4.980 | 9.960 |
| - 2018 YILI İÇİN | 105.800 | 35.250 | 5.290 | 10.580 | 10.580 |
| - 2019 YILI İÇİN | 112.400 | 37.500 | 5.620 | 11.240 | 11.240 |
| - 2020 YILI İÇİN | 127.500 | 42.500 | 6.370 | 12.740 | 12.740 |
Kurumlar vergisi mükellefleri ile ilgili olarak;
• Gelir Vergisi Kanunun geçici 61’inci maddesine göre tevkifata tabi yatırım indirimi (24.04.2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgeleri ile ilgili yatırım indirimi) bulunması durumunda, tarhiyata muhatap olmamaları için, kurumlar vergisi matrahı artırımı ile bu tevkifat artırımını birlikte düşünmek gerekir. Yani, her ikisi için kurumlar vergisi matrah artırımı oranlarında artırımda bulunmak gerekir.
• Gelir Vergisi Kanunun geçici 61’inci maddesine göre daha önce beyan edilen matrah yoksa, bu vergi tevkifatı için beyan edilen asgari matrah, kurumlar vergisi mükellefleri için yukarıda sözü geçen asgari matrah tutarının %50’si olmalıdır.
• Bu şekilde Gelir Vergisi Kanunun geçici 61’inci maddesine göre artırılan veya asgari maktu tevkifat matrahı için uygulanacak vergi oranı ise, %15’dir.
Gelir vergisi mükellefleri ile ilgili olarak;
• Birden fazla gelir unsuru beyan edenlerde, vergi incelemesine muhatap olunmaması için, belirtilen gelir unsuru itibariyle matrah artırımı yapılması şarttır.
• Geliri yukarıdaki tabloda belirtilenler dışındaki unsurlardan olanlar daha önce matrah beyanında bulunmamışlarsa, bu diğer gelir unsuru için asgari matrah artırım tutarları, işletme hesabına göre defter tutanlar için belirlenen asgari tutar kadardır.
Diğer Hususlar:
1. Daha önce tevkif yoluyla ödenmiş vergiler, artırılan matrahlar üzerinden hesaplanan vergilerden mahsup edilmez.
2. Artırımda bulunulan yıllara ait zararların %50’si, 2021 yılı ve izleyen yıllar vergi karlarından mahsup edilemez.
3. İndirim ve istisnalar nedeniyle veya geçmiş yıl zararları nedeniyle gelecek yıllar matrahlarından indirimi mümkün tutarlar, artırımda bulunulan matrahlardan indirilemez.
4. Tevkifen ödenmiş gelir ve kurumlar vergisi nedeniyle iade talebinde bulunulmuş ise, bu yıllar için matrah artırımında bulunulsa da bu nedenle yapılan inceleme devam eder.
5. İşe başlama veya işi bırakma nedeniyle kıst faaliyette bulunmuş mükellefler için, ilgili yıllar asgari matrahları da kıst (ay kesirleri tam sayılarak) olarak dikkate alınır.
6. Borç/Vergi Af Kanunun yayınlandığı dönemden önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar, ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınır.
3- MATRAH VE VERGİ ARTIRIMI İLE İLGİLİ ORTAK HUSUSLAR
1. Başvuru Süresi
Matrah artırım başvurusunun 31.08.2021 tarihine kadar vergi dairesine yapılması gerekir.
2. Artırılan Vergi Tutarların Ödemesi
Yukarıda şekilde ödenmesi gereken tutar hesaplandıktan sonra, bu tutarların peşin veya taksitler halinde ödenmesi imkanı da getirilmiştir.
Peşin ödenmesi (tamamının ilk taksit süresi içinde) ödenmesi durumunda, bu şekilde hesaplanan vergiden %10 indirim yapılır.
Ancak, bu tutarların taksitler halinde ödenmesi durumunda, bu şekilde hesaplanacak borç tutarı taksit sayısına göre bir katsayı ile çarpılarak artırımlı olarak ödenmesi gerekir. Katsayı ile çarpılarak artırılan bu tutarlar taksit sayısına bölünerek ikişer aylık dönmeler halinde ve azami 6 eşit taksitler halinde ödenir. Taksit sayısı ve taksit sayısına ilişkin uygulanması gereken katsayılar aşağıdaki gibidir.
| TABLO 3: HESAPLANAN VERGİLERİN ÖDEME TAKSİT SAYISI VE TAKSİTLİ ÖDEMEDE ÖDENECEK FAİZ ORANI |
| TAKSİT SAYISI | ARTIRIM SONUCU HESAPLANAN VERGİNİN ÖDENECEK KISMI | TAKSİTLİ ÖDENECEK VERGİYE UYGULANACAK ARTIRIM KATSAYISI |
| -TEK TAKSİTTE ÖDEME | %90’ı | - |
| -İKİ-ALTI EŞİT TAKSİTTE ÖDEME | Tamamı | 1,09 |
Yapılandırılan borç tutarlarının peşin veya ilk taksitinin 30 Eylül 2021 tarihine kadar, diğer taksitlerin de takip eden ikişer ay aralıklarla ödenmesi gerekir.
Vergi borçları için kredi kartıyla ödeme imkanı da tanınmıştır. Öte yandan, vergi iade alacakları bulunan mükellefler, yapılandırılan borçlarını bu iade alacaklarından mahsuben de ödeyebilirler.
Aşağıdaki hususlar da dikkate alınmalıdır:
• Artırılan matrahlar nedeniyle geçici vergi hesaplanmaz.
• Matrah artırımında bulunulması, Vergi usul Kanununa göre defter belge ibraz ile ilgili yükümlülükleri ortadan kaldırmaz.
• Matrah artırımında bulunulmuş olması, Af Kanunun yayınlandığı yıllardan önce başlanılmış vergi inceleme ve takdir işlemlerine devam edilmesine engel değildir. Ancak, daha önce başlamış olan bu inceleme ve takdir işlemlerinin, terkin ve iade işlemleri hariç, 2 Ağustos 2021 tarihine kadar sonuçlandırılması gerekir, aksi halde devam edilmez. Bu süre içinde sonuçlandırılan (yani inceleme raporu veya takdir komisyonu kararları vergi dairesi kayıtlarına intikal ettirilen) işlemler üzerine tarhiyat varsa, bu işlemlerin sonuçlanmasından önce yapılan matrah ve vergi artırımları ile birlikte değerlendirilir.
• Matrah ve vergi artırımı nedeniyle verilen beyannameler için damga vergisi ödenmez.
• Matrah ve vergi artırımı yapılan dönemlere ilişkin olarak, kanuni süresinde verilmediğinden bahisle usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezası uygulanmaz.• Vergi Usul Kanunun 359/b fıkrasındaki suçu işlediği sabit olanalar (defter, kayıt ve belgeleri yok edenler vs.) matrah/vergi artırımından yararlanamazlar.