7440 sayılı Vergi Affı Kanunundan Yararlanılarak İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesi
7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun (Bundan böyle “Af Kanunu” veya “Kanun” olarak anılacaktır) 12.03.2023 tarih ve 32130 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Kanunun geçerlik tarihi yukarıda belirtilen yayım tarihidir.
Aşağıda kapsam bölümünde belirtilen hususlarla sınırlı olarak, açıklamalar yapılacaktır.
1- KAPSAM
Bu Bültenimizin konusu, belirtilen Kanun ile getirilen,
İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların kayıtlara alınması,
Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan
o emtia, makine, teçhizat, demirbaşlar ile
o kasa mevcudu ve ortaklardan alacakların kayıtlardan çıkarılması
için getirilen düzenlemedir.
2- MEVCUT OLDUĞU HALDE KAYITLARDA YER ALMAYAN EMTİA MAKİNE, TEÇHİZAT VE DEMİRBAŞLAR
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dahil) işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan;
emtia,
makine, teçhizat ve
demirbaşları
bir envanter listesi ile vergi dairesine bildirmek suretiyle defterlerine kaydedebilirler.
Konu ile ilgili dikkat edilecek hususlar aşağıdaki gibidir:
Kayıtlara rayiç değer ile alınması gerekir. Bu rayiç değeri kendileri tespit edebilecekleri gibi, bağlı oldukları meslek kuruluşlarına da tespit ettirebilirler.
Bildirilen değerler için amortisman ayrılmaz.
Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, aktiflerine aldıkları emtia için ayrı ve makine-teçhizat-demirbaş için ayrı olmak üzere özel karşılık hesabı açarlar.
o Emtia için ayrılan karşılık, sermayenin unsuru sayılır ve ortaklara dağıtılması (veya işletmenin tasfiye edilmesi) halinde vergilenmez.
o Makine-teçhizat-demirbaş için ayrılan karşılık, birikmiş amortisman gibi muameleye tabi tutulur.
Beyan edilen bu değerler üzerinden tabi oldukları KDV oranının yarısı esas alınarak KDV hesaplanır ve sorumlu sıfatıyla beyan edilerek, beyanname verme süresi içinde ödenir. Emtia için bu şekilde ödenen KDV genel esaslara göre indirilir fakat iade edilemez. Makine-teçhizat-demirbaş için ödenen KDV ise indirilemez.
Kayıtlara alınan bu varlıkların satılması halinde, satış bedeli deftere kaydedilen değerden düşük olamaz.
Kayıtlara alınan değerler için faturasız alış sayılarak cezaya muhatap olunmaz.
Bu değerler ÖTV’ye tabi ise ve faturası ibraz edilemiyorsa, cezaya muhatap olmamak için, beyan tarihindeki miktar ve emsal bedeli üzerinden geçerli ÖTV oranlarını uygulayarak hesaplanan ÖTV’yi bir beyanname ile belirtilen sürede beyan ve ödemek zorundadırlar.
3.1- KAYITLARDA YER ALDIĞI HALDE İŞLETMEDE BULUNMAYAN EMTİA MAKİNE, TEÇHİZAT VE DEMİRBAŞLAR
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dahil) 31.12.2022 tarihli bilançolarında görülmekle beraber işletmelerinde mevcut olmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlarını satış faturası düzenleyerek kayıtlarından çıkarabilirler.
Konu ile ilgili dikkat edilecek hususlar aşağıdaki gibidir:
Satış bedeli tespitinde;
o Emtia için, cari yıl kayıtlarına göre bu tür emtia için ortaya çıkan gayrisafi kar ilave edilmesi gerektiği dikkate alınmalıdır. Cari yıl kayıtları yetersiz ise, bağlı oldukları meslek odalarının belirleyeceği kar oranının dikkate alınması gerekir.
o Makine, teçhizat ve demirbaş için, kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşlarınca tespit edilecek rayiç bedellerin esas alınması gerekir.
Faturalamada her türlü vergisel yükümlülük yerine getirilecektir; buna KDV hesaplanması da dahildir.
Bu şekilde hesaplanacak KDV’nin ilk taksiti beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitler beyanname verme süresini takip eden birinci ve ikinci ayda olmak üzere üç taksitte ödenir.
3.2- KAYITLARDA YER ALDIĞI HALDE İŞLETMEDE BULUNMAYAN KASA MEVCUDU VE ORTAKLARDAN ALACAKLAR
Bilanço usulüne göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, 31.12.2022 tarihi itibariyle düzenledikleri bilançolarında yer almakla birlikte, işletmelerinde fiilen bulunmayan;
Kasa mevcutlarını ve
İşletmenin esas faaliyeti konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme vb. nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulundukları ile ortaklarına borçlu oldukları tutarlar arasında net alacak tutarlarını, vergi dairesine beyan etmek suretiyle kayıtlarını gerçek duruma uygun olarak düzeltebilirler.
Konu ile ilgili dikkat edilecek hususlar aşağıdaki gibidir:
Beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında hesaplanan vergi belirtilen beyanname verme süresi içinde ödenir.
Bu şekilde ödenen vergiler gelir/kurumlar vergisi matrahından ve gelir/kurumlar vergisinden indirilemez.
Düzeltilecek tutar her halükarda 31.12.2022 tarihindeki kayıtlarda görünen tutardan fazla olamadığı gibi, düzeltme başvurusunun yapıldığı tarihteki bakiye tutardan da fazla olamaz.
4- ORTAK HUSUSLAR
1. Başvuru Süresi
Vergi dairesine beyan işleminin 31 Mayıs 2023 tarihine kadar yapılması gerekir.
2. Ceza Uygulanamayacağı ve İlave Tarhiyat Yapılamayacağı
Bu işlemler için vergi cezası uygulanmaz ve ilave tarhiyat yapılmaz.
3. Vergi Tutarlarının Ödemesi
Bu kapsamda hesaplanan vergilerin, yukarıda belirtilen beyan süresi içinde ödenmesi gerekir.