7440 sayılı Vergi Affı Kanunundan Yararlanılarak Kurumlar Vergisi Matrah Artırımı

7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun (Bundan böyle “Af Kanunu” veya “Kanun” olarak anılacaktır) 12.03.2023 tarih ve 32130 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Kanunun geçerlik tarihi yukarıda belirtilen yayım tarihidir.

Aşağıda, kapsam bölümünde hususlarla sınırlı olarak, açıklamalar yapılacaktır.

1- KAPSAM

Bültenin konusu Af Kanununa uygun olarak yapılacak kurumlar vergisi matrahı artırımıdır.

2- KURUMLAR VERGİSİ MATRAH ARTIRIMI

Mükellefler kurumlar vergisi matrahlarını belli oranda artırdıkları ve arttırılan bu matrahlar üzerinden belli oranda kurumlar vergisi ödedikleri takdirde, sözkonusu vergi dönemleri kurumlar vergi incelemesine tabi olmayacaktır. Mükellefler diledikleri bir veya birden fazla dönemler için artırımda bulunabilirler. Matrah artırımı ve uygulaması aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.

*Düşük vergi oranı, ilgili döneme ilişkin yıllık kurumlar vergisini süresinde vermiş, tahakkuk eden bu vergileri (damga vergisi dahil) süresinde ödemiş ve bu vergiler için ayrıca Af Yasasından yararlanmamış olan mükelleflere tanınmaktadır. 20 liraya kadar (bu tutar dahil) yapılan eksik ödemeler dikkate alınmaz.

Asgari Matrah Şartı:

Ancak, mükelleflerin, artırımda bulunmak istedikleri yıl ile ilgili olarak vermiş oldukları kurumlar vergisi beyannamelerinde (ihtirazi kayıtla verilenler dahil) zarar beyan edilmiş olması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması ya da hiç beyanname verilmemiş olması (kayıtdışı kalmış olması dahil) (2022 yılı için beyanname verilmiş olması şarttır) halinde aşağıdaki tablodaki tutarlar asgari matrah kabul edilerek bu kabul edilen matrahlar üzerinden yukarıda belirtilen oranda vergi ödemeyi kabul ederlerse bu hükümden yararlanabilirler.

Öte yandan 2022 yılı hesap dönemi için matrah artırımından yararlanabilmek için ek şartlar da getirilmiştir. Buna göre, 2022 yılı hesap dönemi için matrah artırımında yararlanılabilmesi için;

• Bu hesap dönemine ilişkin yıllık kurumlar vergisi beyannamesinin verilmiş olması,

• Verilmiş olan bu 2022 yıllık kurumlar vergisi beyannamesinde yer alan vergiye esas matrahın;

o 2021 hesap dönemi için beyan edilen matrahın %122,93 oranında artırılması ile bulunan tutar ile

o 2022 hesap dönemi 3’üncü geçici vergilendirme dönemi için beyan edilen matrahın %40 oranında artırılması ile bulunan tutarın (3’üncü geçici vergilendirme dönemi için beyannamesi verilmemiş ise, 2’inci geçici vergilendirme dönemi için beyan edilen matrahın %100’ü oranında bulunan tutardan, şayet sadece 1’inci geçici vergilendirme dönemi için beyanname verilmiş ise beyan edilen matrahın %300’ü oranında bulunan tutardan)

yüksek olanından az olmaması gerekir. Ancak, 2021 yıllık kurumlar vergisi beyannamesi ile 2022 yılı üncü geçici vergi beyannamesinde zarar beyan edilmiş olması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması veya hiç beyanname verilmemiş olması durumunda, 2022 yılı matrah artırımı için yukarıda belirtilen ek şart aranmaz.

Buna göre, artırılacak asgari matrah aşağıdaki gibidir.

Örnek 1: 2018 yılı hesap dönemi için 100.000 TL kurumlar vergisi matrah beyanında bulunulmuş ise; bu yıl için %35 oranında hesaplanan artış tutarı 35.000 TL, asgari matrah artırımı olan 200.000 TL’nin altında kalacağı için, kabul edilecek matrah artırım tutarı 200.000 TL olacaktır.

Örnek 2: 2018 yılı hesap dönemi için 800.000 TL kurumlar vergisi matrah beyanında bulunulmuş ise; bu yıl için %35 oranında hesaplanan artış tutarı 280.000 TL olacaktır. Bu tutar 2018 yılı için belirlenen asgari matrah artırımı olan 200.000 TL’nin üstünde kalacağı için, kabul edilecek matrah artırım tutarı 280.000 TL olacaktır.

Gelir Vergisi Kanunun Geçici 61’inci Maddesine Göre Tevkifata Tabi Yatırım İndirimi Olan Kurumlar Vergisi Mükellefleri:

Gelir Vergisi Kanununun geçici 61’inci maddesine göre tevkifata tabi yatırım indirimi olan Kurumlar vergisi mükellefleri ile ilgili olarak aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır;

• Gelir Vergisi Kanununun geçici 61’inci maddesine göre tevkifata tabi yatırım indirimi (24.04.2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgeleri ile ilgili yatırım indirimi) bulunması durumunda, tarhiyata muhatap olmamaları için, kurumlar vergisi matrahı artırımı ile bu tevkifat artırımını birlikte düşünmek gerekir. Yani, her ikisi için kurumlar vergisi matrah artırımı oranlarında artırımda bulunmak gerekir.

• Gelir Vergisi Kanununun geçici 61’inci maddesine göre daha önce beyan edilen matrah yoksa, bu vergi tevkifatı için beyan edilen asgari matrah, kurumlar vergisi mükellefleri için yukarıda sözü geçen asgari matrah tutarının %50’si olmalıdır.

• Bu şekilde Gelir Vergisi Kanunun geçici 61’inci maddesine göre artırılan veya asgari maktu tevkifat matrahı için uygulanacak vergi oranı ise, %15’dir.

Diğer Hususlar:

1. Daha önce tevkif yoluyla ödenmiş vergiler, artırılan matrahlar üzerinden hesaplanan vergilerden mahsup edilmez.

2. Artırımda bulunulan 2018-2021 yıllarına ait zararların %50’si, 2022 yılı ve izleyen yıllar vergi karlarından mahsup edilemez. Artırımda bulunulan 2022 yılına ait zarar ise tamamı, 2023 yılı ve izleyen yıllar vergi karlarından mahsup edilemez.

3. İndirim ve istisnalar nedeniyle veya geçmiş yıl zararları nedeniyle gelecek yıllar matrahlarından indirimi mümkün tutarlar, artırımda bulunulan matrahlardan indirilemez.

4. Tevkifen ödenmiş gelir ve kurumlar vergisi nedeniyle iade talebinde bulunulmuş ise, bu yıllar için matrah artırımında bulunulsa da bu nedenle yapılan inceleme devam eder.

5. İşe başlama veya işi bırakma nedeniyle kıst faaliyette bulunmuş mükellefler için, ilgili yıllar asgari matrahları da kıst (ay kesirleri tam sayılarak) olarak dikkate alınır.

6. Af Kanunun yayınlandığı dönemden önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar, ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınır.

7. 2022 yılı için matrah artırımında bulunulması, bu yılın beyannamesi üzerinde bir defalık alınacak Ek Vergi (“deprem vergisi”) ile ilgili olarak bu döneme ilişkin inceleme ve tarhiyat yapılmasını engellemez.

3- MATRAH VE VERGİ ARTIRIMI İLE İLGİLİ ORTAK HUSUSLAR

1. Başvuru Süresi

Matrah artırım başvurusunun 31.05.2023 tarihine kadar vergi dairesine yapılması gerekir.

2. Artırılan Vergi Tutarlarının Ödenmesi

Yukarıdaki şekilde ödenmesi gereken tutar hesaplandıktan sonra, bu tutarların peşin veya taksitler halinde ödenmesi imkanı da getirilmiştir.

Peşin ödenmesi (tamamının ilk taksit süresi içinde ödenmesi) durumunda, bu şekilde hesaplanan vergiden %10 indirim yapılır.

Ancak, bu tutarların taksitler halinde ödenmesi durumunda, bu şekilde hesaplanacak borç tutarının taksit sayısına göre bulunan bir katsayı ile çarpılarak artırımlı olarak ödenmesi gerekir. Katsayı ile çarpılarak artırılan bu tutarlar taksit sayısına bölünerek aylık dönemler halinde ve azami 12 eşit taksitler halinde ödenir. Taksit sayısı ve taksit sayısına ilişkin uygulanması gereken katsayılar aşağıdaki gibidir.

Yapılandırılan borç tutarlarının peşin veya ilk taksitinin 30.06.2023 tarihine kadar, diğer taksitlerin de takip eden aylık dönemlerde ödenmesi gerekir.

Vergi borçları için kredi kartıyla ödeme imkanı da tanınmıştır. Öte yandan, vergi iade alacakları bulunan mükellefler, yapılandırılan borçlarını bu iade alacaklarından mahsuben de ödeyebilirler.

Aşağıdaki hususlar da dikkate alınmalıdır:

• Artırılan matrahlar nedeniyle geçici vergi hesaplanmaz.

• Matrah artırımında bulunulması, Vergi usul Kanununa göre defter belge ibraz ile ilgili yükümlülükleri ortadan kaldırmaz.

• Matrah artırımında bulunulmuş olması, Af Kanunun yayınlandığı yıllardan önce başlanılmış vergi inceleme ve takdir işlemlerine devam edilmesine engel değildir.

Ancak, daha önce başlamış olan bu inceleme ve takdir işlemlerinin, terkin ve iade işlemleri hariç, bu Kanunun yayımını izleyen 7 iş günü içerisinde (21 Mart 2023 tarihi itibariyle) sonuçlandırılması gerekir, aksi halde devam edilmez. Bu süre içinde sonuçlandırılan (yani inceleme raporu veya takdir komisyonu kararları vergi dairesi kayıtlarına intikal ettirilen) işlemler üzerine tarhiyat varsa tarhiyat farkı, matrah ve vergi artırımları ile birlikte değerlendirilir.

• Matrah ve vergi artırımı nedeniyle verilen her beyanname için 1.000 TL damga vergisi ödenir.

• Matrah ve vergi artırımı yapılan dönemlere ilişkin olarak, kanuni süresinde beyanname verilmediğinden bahisle usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezası uygulanmaz.

• Vergi Usul Kanununun 359 / b, ç fıkrasındaki suçu işlediği sabit olanlar (defter, kayıt ve belgeleri yok edenler vs.) matrah/vergi artırımından yararlanamazlar.